Giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ qua sàn: Tốt cho cả thị trường trái phiếu lẫn cổ phiếu

Trao đổi với Tạp chí Tài chính, Chuyên gia Phan Dũng Khánh – Giám đốc Tư vấn Đầu tư Maybank Investment Bank, cho biết, sự ra đời của sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ không chỉ tác động tích cực tới thị trường TPDN mà còn hỗ trợ thị trường cổ phiếu.

Phóng viên: Sàn giao dịch TPDN riêng lẻ tại HNX chính thức đi vào vận hành từ ngày 19/7/2023. Ông có đánh giá như thế nào về tác động của hệ thống giao dịch này tới thị trường TPDN?

Chuyên gia Phan Dũng Khánh: Sau hơn 2 tuần đi vào vận hành, tác động ngay lập tức lên thị trường TPDN có thể chưa rõ nét. Tuy nhiên, xét về dài hạn, sự ra đời của sàn giao dịch TPDN riêng lẻ có sự hỗ trợ tích cực không chỉ đến thị trường TPDN mà còn tác động tới cả thị trường cổ phiếu. 

Sự ra đời sàn giao dịch TPDN riêng lẻ tạo ra một sân chơi riêng cho các nhà đầu tư có nhu cầu giao dịch trái phiếu thuận lợi hơn, nhanh chóng hơn, từ đó giúp thanh khoản thị trường tốt hơn và xây dựng thị trường trái phiếu minh bạch, ngày một phát triển lớn mạnh hơn.

Không những vậy, việc giao dịch TPDN qua sàn sẽ giải quyết được rất nhiều những tồn tại, bất cập trong thời gian qua, đồng thời tạo tính thanh khoản tốt cho thị trường. 

Còn đối với thị trường cổ phiếu, còn nhớ giai đoạn 2021-2022, chúng ta từng chứng kiến một vài cú sốc rất lớn của thị trường TPDN, tác động rất tiêu cực tới thị trường cổ phiếu. Do đó, những thuận lợi của thị trường TPDN không chỉ giúp doanh nghiệp trong việc huy động vốn mà còn là chất xúc tác tốt cho thị trường cổ phiếu. 

Phóng viên: Ông có thể giải thích rõ hơn vì sao sàn giao dịch TPDN riêng lẻ lại có thể giúp cho thanh khoản thị trường tốt hơn, minh bạch hơn?

Chuyên gia Phan Dũng Khánh: Tôi ví dụ, trước đây, các trái chủ – người mua trái phiếu của doanh nghiệp, khi có nhu cầu thu hồi vốn thì phải chờ đến ngày đáo hạn, mà kì hạn trái phiếu thường khá dài, trung bình khoảng 3 năm.

Hoặc trái chủ phải tìm một kênh bên ngoài tìm người khác để thương lượng việc bán lại những TPDN đó. Tất nhiên, việc tìm người chấp nhận mua lại TPDN không hề đơn giản. Với người mua, trước đây, ở thị trường sơ cấp, họ không có thời gian và nhiều khi không biết mua ở đâu. 

Cho nên, sàn giao dịch TPDN riêng lẻ chính là nơi để các nhà đầu tư TPDN gặp nhau, nơi người mua và người bán dễ dàng có thể tìm thấy nhau, trao đổi giao dịch sản phẩm trái phiếu. Khi đó, thị trường giao dịch TPDN sẽ sôi động hơn, phát triển bền vững hơn và thu hút được nhiều nhà đầu tư hơn. Đây chính là thanh khoản của thị trường được cải thiện. 

Ngoài ra, khi có một sân chơi rõ ràng thì mọi thông tin, cũng như mọi vấn đề của doanh nghiệp sẽ được công khai minh bạch, rõ ràng và có tính chuyên nghiệp hơn, dẫn đến môi trường phát hành trái phiếu cũng được chuyên nghiệp hóa, dẫn đến tính trách nhiệm của doanh nghiệp cũng được nâng cao hơn, môi trường giao dịch sẽ tốt hơn. 

Phóng viên: Theo ông, trong giai đoạn khởi đầu này, việc vận hành sàn giao dịch TPDN riêng lẻ có thể gặp phải những thách thức gì? 

Chuyên gia Phan Dũng Khánh: Vì ở giai đoạn khởi đầu nên việc ra đời và vận hành chắc chắn chưa có nhiều thông tin hỗ trợ, cho nên sẽ chưa nhận được nhiều sự quan tâm của nhà đầu tư.

Tương tự, sản phẩm trái phiếu lên sàn cũng chưa nhiều nên giao dịch khó có thể sôi động như kỳ vọng ngay từ ban đầu.

Phóng viên: Vậy ông có đề xuất gì để phát huy được hơn nữa vai trò của sàn giao dịch TPDN riêng lẻ, cũng như phát triển thị trường?

Chuyên gia Phan Dũng Khánh: Theo tôi, yếu tố truyền thông về sàn giao dịch này cần được đẩy mạnh hơn nữa, mở rộng hơn, hướng dẫn nhà đầu tư để họ có thể hiểu và tiếp cận các sản phẩm trái phiếu ngày càng tốt hơn. 

Hơn nữa, hiện chúng ta mới đang giao dịch TPDN thông qua phương thức thỏa thuận. Chúng ta cần đẩy nhanh giai đoạn cho phép nhà đầu tư giao dịch khớp lệnh liên tục như sàn giao dịch cổ phiếu, qua đó tạo điều kiện thuận lợi tối ưu cho việc giao dịch của nhà đầu tư, đồng thời cố gắng nhanh chóng đưa các sản phẩm TPDN niêm yết càng sớm càng tốt. Những trái phiếu này nên được thẩm định kỹ bởi các cơ quan quản lý theo tiêu chí, yêu cầu khắt khe. 

Để phát triển thị trường TPDN bền vững, lấy lại niềm tin của nhà đầu tư, cơ quan quản lý có thể cân nhắc thêm một số giải pháp xếp hạng tín nhiệm các doanh nghiệp để hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư.

Phóng viên: Xin cảm ơn ông!